انواع روش دم کردن قهوه: راهنمای یک فنجان بی‌نظیر و 2 روش رایج خانگی

قهوه، جهانی وسیع و پر از طعم‌ها و رایحه‌های شگفت‌انگیز است. یکی از مهم‌ترین عواملی که بر طعم نهایی فنجان قهوه شما تأثیر می‌گذارد، روش دم کردن آن است. انتخاب صحیح از میان انواع روش دم کردن قهوه می‌تواند تجربه نوشیدن قهوه شما را به کلی دگرگون کند. هر روش، با به‌کارگیری اصول فیزیکی و شیمیایی متفاوت، ویژگی‌های منحصربه‌فردی از دانه‌های قهوه را استخراج می‌کند.
در این راهنمای جامع، به بررسی انواع روش دم کردن قهوه می‌پردازیم تا شما بتوانید با آگاهی کامل، روش مورد علاقه خود را انتخاب کرده و از یک فنجان قهوه عالی لذت ببرید.

دسته‌بندی اصلی انواع روش دم کردن قهوه

به طور کلی، می‌توان انواع روش دم کردن قهوه را به چند دسته اصلی تقسیم کرد:

• روش‌های غوطه‌وری (Immersion): در این روش‌ها، پودر قهوه برای مدت زمان مشخصی به طور کامل در آب غوطه‌ور می‌شود.
• روش‌های چکه‌ای یا عبوری (Drip/Pour Over): در این روش‌ها، آب داغ به آرامی از روی پودر قهوه عبور کرده و عصاره آن را خارج می‌کند.
• روش‌های تحت فشار (Pressure): در این روش‌ها، آب داغ با فشار از میان پودر قهوه فشرده شده عبور می‌کند.
• روش‌های جوشاندن (Boiling/Decoction): در این روش‌ها، قهوه به همراه آب جوشانده می‌شود.

در ادامه، به معرفی و توضیح محبوب‌ترین و کاربردی‌ترین انواع روش دم کردن قهوه در هر دسته می‌پردازیم:

۱. روش‌های غوطه‌وری (Immersion):

در این متد، قهوه آسیاب شده برای تمام یا بیشتر زمان دم‌آوری در تماس کامل با آب قرار می‌گیرد.

فرنچ پرس (French Press):

یکی از محبوب‌ترین انواع روش دم کردن قهوه در خانه است. در این روش، پودر قهوه با درجه آسیاب درشت (coarse) در مخزن شیشه‌ای فرنچ پرس ریخته شده وآب داغ (حدود ۹۰-۹۶ درجه سانتی‌گراد) به آن اضافه می‌شود. پس از حدود ۴ دقیقه غوطه‌وری، یک فیلتر توری فلزی به آرامی به پایین فشرده می‌شود و تفاله قهوه را از نوشیدنی جدا می‌کند.

ویژگی طعمی: قهوه‌ای با بدنه (body) کامل، غنی و طعم‌های روغنی و رسوبات ریز بیشتر، زیرا فیلتر فلزی روغن‌ها و ذرات ریز قهوه را عبور می‌دهد.نکات: استفاده از آسیاب درشت ضروری است تا از ورود بیش از حد رسوبات به فنجان جلوگیری شود.

کلد برو یا دم‌آوری سرد (Cold Brew):

توضیح: در این روش، پودر قهوه با درجه آسیاب بسیار درشت برای مدت زمان طولانی (۱۲ تا ۲۴ ساعت) در آب سرد یا هم‌دمای اتاق غوطه‌ور می‌شود. سپس عصاره غلیظ حاصل، فیلتر شده و معمولاً با آب، شیر یا یخ رقیق می‌شود.

ویژگی طعمی: قهوه‌ای با اسیدیته بسیار پایین، شیرینی طبیعی بیشتر و طعم‌های شکلاتی و ملایم. به دلیل عدم استفاده از حرارت، ترکیبات تلخ و اسیدی کمتر استخراج می‌شوند.

نکات: نیاز به صبر و برنامه‌ریزی دارد اما نتیجه آن یک کنسانتره قهوه خوش‌طعم و ملایم است.

ایروپرس (AeroPress):

   ایروپرس یک دستگاه دم‌آوری همه‌کاره است که می‌تواند از روش غوطه‌وری کامل یا ترکیبی از غوطه‌وری و فشار استفاده کند. پودر قهوه و آب داغ در محفظه دستگاه مخلوط شده و پس از مدت کوتاهی، با فشار دادن یک پیستون، قهوه از طریق یک فیلتر کاغذی (یا فلزی) کوچک خارج می‌شود.

ویژگی طعمی: قهوه‌ای تمیز، شفاف و با قابلیت کنترل بالای طعم. به دلیل زمان کوتاه دم‌آوری و فیلتر کاغذی، اسیدیته آن می‌تواند متعادل باشد.

نکات: بسیار قابل حمل و سریع است و امکان تجربه با متغیرهای مختلف (درجه آسیاب، دما، زمان) را فراهم می‌کند.

کلیور دریپر (Clever Dripper):

   این دستگاه ترکیبی از روش غوطه‌وری و چکه‌ای است. پودر قهوه و آب داغ در مخروط دستگاه که دارای یک دریچه در پایین است، غوطه‌ور می‌شوند. پس از زمان دلخواه، با قرار دادن دستگاه روی فنجان یا سرور، دریچه باز شده و قهوه دم کشیده از فیلتر کاغذی عبور می‌کند.

ویژگی طعمی: قهوه‌ای با بدنه خوب و شفافیت مناسب، ترکیبی از ویژگی‌های فرنچ پرس و دریپ.

نکات: استفاده آسان و کنترل خوب بر زمان غوطه‌وری از مزایای آن است.

۲. روش‌های چکه‌ای یا عبوری (Drip/Pour Over):

این گروه از انواع روش دم کردن قهوه نیازمند ریختن آب داغ روی بستر قهوه آسیاب شده است که درون یک فیلتر قرار دارد.

هاریو وی۶۰ (Hario V60):

 یکی از نمادین‌ترین ابزارهای دم‌آوری قهوه به روش پور اور است. این دریپر مخروطی شکل دارای شیارهای مارپیچ داخلی و یک سوراخ بزرگ در انتها است که امکان کنترل جریان آب و در نتیجه عصاره‌گیری را به باریستا می‌دهد. نیاز به فیلتر کاغذی مخصوص دارد.

ویژگی طعمی: قهوه‌ای بسیار شفاف، با طعم‌های زنده و اسیدیته برجسته. امکان برجسته‌سازی ظرایف طعمی قهوه‌های تخصصی را فراهم می‌کند.

نکات: نیاز به دقت و مهارت در ریختن آب (ریزش یکنواخت و دایره‌ای) و کنترل متغیرهایی مانند دمای آب و سرعت ریزش دارد.

کمکس (Chemex):

توضیح: کمکس یک ظرف شیشه‌ای زیبا شبیه به ساعت شنی است که از فیلترهای کاغذی ضخیم‌تری نسبت به سایر روش‌های چکه‌ای استفاده می‌کند. این فیلترها روغن‌ها و رسوبات بیشتری را جذب می‌کنند.

ویژگی طعمی: قهوه‌ای فوق‌العاده تمیز، شفاف، با بدنه سبک و اسیدیته ملایم. طعم‌ها بسیار خالص و تفکیک‌شده هستند.

نکات: علاوه بر کیفیت، ظاهر زیبای آن نیز در کافه‌ها و خانه‌ها محبوب است.

کالیتا ویو (Kalita Wave):

توضیح: این دریپر دارای کف صاف با سه سوراخ کوچک است که به عصاره‌گیری یکنواخت‌تر کمک می‌کند. فیلترهای موج‌دار مخصوص به خود را دارد.

ویژگی طعمی: قهوه‌ای متعادل، با شیرینی خوب و عصاره‌گیری یکنواخت. بخشندگی بیشتری نسبت به V60 در مورد تکنیک ریختن آب دارد.

نکات: گزینه خوبی برای مبتدیان در دنیای پور اور است.

قهوه‌ساز برقی اتوماتیک (Automatic Drip Coffee Maker):

 رایج‌ترین دستگاه برای دم کردن قهوه در بسیاری از خانه‌ها و ادارات. آب داغ از مخزن به صورت خودکار روی پودر قهوه که در یک سبد فیلتردار قرار دارد، پاشیده می‌شود.

ویژگی طعمی: کیفیت طعم بسیار متغیر است و به کیفیت دستگاه، تازگی قهوه، کیفیت آب و درجه آسیاب بستگی دارد. دستگاه‌های پیشرفته‌تر کنترل بهتری بر دما و توزیع آب دارند.

نکات: برای راحتی و تهیه حجم زیاد قهوه مناسب است. به دنبال مدل‌هایی باشید که دارای گواهینامه SCA (انجمن قهوه تخصصی) هستند.

۳. روش‌های تحت فشار (Pressure):

این دسته از انواع روش دم کردن قهوه از فشار برای عبور دادن سریع آب از میان قهوه آسیاب شده و فشرده استفاده می‌کند.

اسپرسو (Espresso Machine):

قلب تپنده بسیاری از نوشیدنی‌های قهوه مانند لاته، کاپوچینو و آمریکانو. روش تولید اسپرسو محبوبیت بالایی در انواع روش دم کردن قهوه دارد ،در این روش، حجم کمی آب داغ (حدود ۹۰-۹۵ درجه سانتی‌گراد) با فشار بسیار بالا (معمولاً ۹ بار) از میان پودر قهوه بسیارریز (fine) و فشرده شده (تمپ شده) عبور می‌کند. زمان عصاره‌گیری معمولاً بین ۲۵ تا ۳۰ ثانیه است.

ویژگی طعمی: نوشیدنی غلیظ و قوی با لایه‌ای از کرمای (crema) طلایی-قهوه‌ای بر روی آن. طعم‌ها بسیار متمرکز و پیچیده هستند.

نکات: نیاز به دستگاه اسپرسوساز، آسیاب باکیفیت (برای آسیاب بسیار ریز و یکنواخت) و مهارت در آماده‌سازی و تمپ کردن قهوه دارد.

موکاپات (Moka Pot):

 یک قهوه‌ساز روگازی ایتالیایی که قهوه‌ای شبیه به اسپرسو اما با فشار کمتر تولید می‌کند. آب در محفظه پایینی حرارت دیده و بخار حاصل، آب داغ را با فشار از میان پودر قهوه در سبد میانی عبور داده و قهوه دم کشیده در محفظه بالایی جمع می‌شود.

ویژگی طعمی: قهوه‌ای قوی، غلیظ و با بدنه سنگین، اما بدون کرمای واقعی اسپرسو. ممکن است طعم کمی تلخ‌تر یا سوخته داشته باشد اگر حرارت بیش از حد باشد.

نکات: روشی ارزان و در دسترس برای تهیه قهوه قوی در خانه. استفاده از شعله ملایم و برداشتن از روی حرارت به محض شروع صدای غرغر کردن، کلیدی است.

۴. (Boiling/Decoction):

این روش‌ها جزو قدیمی‌ترین انواع روش دم کردن قهوه محسوب می‌شوند.

قهوه ترک (Turkish Coffee / Cezve/Ibrik):

 پودر قهوه بسیار بسیار ریز (مانند آرد) به همراه آب (و گاهی شکر) در ظرف مخصوصی به نام جذوه (Cezve) یا ایبریک (Ibrik) مستقیماً روی حرارت ملایم قرار گرفته و به آرامی تا آستانه جوش می‌رسد (معمولاً دو یا سه بار). قهوه همراه با لرد در فنجان سرو می‌شود.

ویژگی طعمی: قهوه‌ای بسیار قوی، غلیظ، با کف روی آن و طعم‌های منحصربه‌فرد. وجود لرد در ته فنجان از مشخصه‌های آن است.

نکات: نیاز به دقت در کنترل حرارت برای جلوگیری از سر رفتن و ایجاد کف مناسب دارد.

عوامل کلیدی موثر بر تمام انواع روش دم کردن قهوه:

صرف نظر از اینکه کدام یک از انواع روش دم کردن قهوه را انتخاب می‌کنید،عوامل زیر همیشه بر نتیجه نهایی تأثیرگذارند:

• تازگی و کیفیت دانه‌های قهوه:از دانه‌های تازه رست شده استفاده کنید.
• درجه آسیاب (Grind Size): هر روش دم کردن، درجه آسیاب مخصوص به خود را نیاز دارد (از بسیار درشت برای کلد برو تا بسیار ریز برای قهوه ترک و اسپرسو).

• کیفیت آب: آب حدود ۹۹٪ نوشیدنی شما را تشکیل می‌دهد. از آب تصفیه شده و باکیفیت استفاده کنید.
• دمای آب: دمای آب بر میزان و سرعت عصاره‌گیری تأثیر می‌گذارد.
• نسبت قهوه به آب (Coffee-to-Water Ratio): این نسبت بر قدرت و غلظت قهوه تأثیر دارد.
• زمان دم‌آوری (Brew Time): مدت زمان تماس آب با قهوه.

کدام یک از انواع روش دم کردن قهوه برای شما مناسب است؟

انتخاب بهترین روش از میان انواع روش دم کردن قهوه کاملاً به سلیقه شخصی، امکانات موجود و زمانی که در اختیار دارید، بستگی دارد.

• اگر به دنبال قهوه‌ای غنی و با بدنه کامل هستید و کمی رسوب در فنجان برایتان مهم نیست، فرنچ پرس گزینه خوبی است.
• اگر قهوه‌ای بسیار ملایم و با اسیدیته پایین می‌خواهید و صبر کافی دارید، کلد برو را امتحان کنید.
• اگر به شفافیت، طعم‌های زنده و کنترل کامل بر فرآیند دم‌آوری علاقه‌مندید، روش‌های پور اور مانند هاریو V60 یا کمکس برای شما جذاب خواهند بود.
• برای قهوه‌ای سریع، تمیز و قابل حمل، ایروپرس یک انتخاب عالی است.
• اگر عاشق نوشیدنی‌های غلیظ و پایه‌ای برای لاته و کاپوچینو هستید، سرمایه‌گذاری روی یک دستگاه اسپرسوساز ارزشمند خواهد بود.
• برای تجربه‌ای ساده و قهوه‌ای قوی در خانه، موکاپات گزینه مناسبی است.
• اگر به دنبال طعم سنتی و بسیار قوی هستید، قهوه ترک را تجربه کنید.

کدام یک از انواع روش دم کردن قهوه در منازل رایج تر است؟

با افزایش چشمگیر مصرف قهوه و علاقه ای که هر روز بر آن اضافه می گردد ورود دستگاه های نیمه صنعتی و حتی صنعتی اسپرسو ساز به خانه ها هر روز بیشتر می شود گرچه قیمت بالای این دستگاه های جمع زیادی از مردم را به استفاده از دستگاه های خانگی اسپرسو ساز مجبور ساخته اما هنوز هم رایج ترین انواع روش دم کردن قهوه روش قهوه ترک و موکاپات می باشد . که طعمی قوی و راحتی کار را به همراه دارد.

دنیای انواع روش دم کردن قهوه پر از تجربه و آزمایش است. نترسید که روش‌های مختلف را امتحان کنید، با متغیرها بازی کنید و دانه‌های قهوه از مناطق گوناگون را کشف کنید تا به دستورالعمل شخصی و فنجان قهوه ایده‌آل خود دست یابید. نوش جان!